26.9.18

Uçlu Kalemlerin Tarihi


Mekanik kalem, çıraklığını yeni bitirmiş bir metal işçisi olan Tokuji Hayakawa tarafından 1915'te bazı iyileştirmelerle Japonya'da başarılı hale geldi. "Ever-Ready Sharp Pencil" olarak tanıtıldı. Ancak, kalemin uzun ömrü için gerekli olan metal gövde kullanıcılara yabancı olduğu için başarı anında gerçekleşmedi. Ever-Ready Sharp, Tokyo ve Osaka'dan bir şirket büyük siparişler verince büyük sayılarla satılmaya başlandı. Tokuji Hayakawa'nın şirketi daha sonra adını o kalemden aldı: Sharp.

Aynı zamanda ABD'de Charles R. Keeran da bugünün kalemlerinin öncüsü olan benzer bir kalemi geliştiriyordu. Keeran'ın tasarımı dişli mekanizmalıyken, Hayakawa'nınki vidalıydı. Bu iki gelişme tarihi - Hayakawa ve Keeran - genellikle yanlışlıkla birleştirilir. Keeran kaleminin kurşun kalem patenti 1915'te alındı ve kısa bir süre sonra üretim düzenlendi. Bazı iyileştirmelerin ardından, tasarımı Wahl Adding Machine Company tarafından "Eversharp" kalem olarak pazarlandı; erken 1920'lerde, Wahl 12.000.000'den fazla Eversharp satmıştı.

Üreticiler arasında Japonya'dan Pentel, Pilot, Tombow, Uni-ball ve Zebra; Almanya'dan Faber-Castell, Lamy, Rotring ve Staedtler; Çek Cumhuriyeti'nden Koh-i-Noor Hardtmuth; Fransa'dan Bic; Güney Kore'den Monami; ABD'den PaperMate ve Parker; İsviçre'den Caran d'Ache ve birçok Çinli ile diğer Asya ve Avrupa üreticileri bulunmaktadır 





ilk  ilkel  mekanik  kurşun kalem (veya kurşun kalem), 1565'te İsviçreli bir doğa bilimci ve bibliyografyacı Conrad Gesner tarafından icat edildi.
Bu öncül kalemin ucunun sivrilmesi için elle ayarlanması gerekiyordu, 1791'de batan HMS Pandora gemisinin 1977 keşfedilen batığında  mekanik bir kalem bulundu.

Ucu ileri iten  ve ucun yerine yeni uç getirebilecek mekanizmaya sahip olan ilk mekanik kurşun kalem 1822 yılında İngiltere'deki Sampson Mordan ve John Isaac Hawkins tarafından patentlendirildi. Mordan 1837'de iş ortaklarını birkaç kez değiştirdi, "S.Mordan & Co." da sadece mekanik kalemler üretmeye karar verdi. Şirket, fabrikasının bombalarla yıkıldığı İkinci Dünya Savaşı'na kadar mekanik kalemler yapmaya devam etti.

Diğerleri bu kalemleri geliştirmeye devam ettiler ve 1822 ile 1874 arasında 160'ın üzerinde patent tescil edildi. Yaylı mekanik kurşun kalem 1877'de ortaya çıkarken, 1895 de ilk büküm-besleme mekanizması görüldü. 1915 yılında, yeni işe alınan bir metal işçisi olan Tokuji Hayakawa, dönemine göre ileri bir mekanik kurşun kalem geliştirdi ve “Ever-Ready Sharp Pencil” adını verdi. 

Tokyo ve Osaka'dan şirketler bu kalem için çok sayıda sipariş verdiler ve  onlara çok sayıda satmaya başladı ve şirketine Sharp ismini verdi. Bu sırada, Amerika'da, Charles R. Keeran da benzer bir kalem geliştiriyordu, Hayakawa'nın kalemi vida temelli olmasına karşın Charles R. Keeran'ın kalemi mandal tabanlıydı. 

Çok ince uçlar 1939'da ortaya çıktı ve birincisi 0.9 mm'lik bir çapa sahipti. Daha sonra 0.3, 0.5, 0.7, 1.3 ve 1.4 mm idi. Bugün 0.4 mm'lik ve hatta 0.2 mm uçlar var.

Ülkemizdeki isimleriyle basmalı kalem, uçlu kalem, mekanik kalem veya versatil kalemler özellikle öğrencilerin gün içinde en çok kullandıkları nesnelerden olmasına rağmen bu araçların tarihine ilişkin Türkçe bir kaynak yoktu. Ben de bu eksikliği gidermek için yabancı kaynaklardan yararlanarak uçlu kalemlerin nasıl ortaya çıktıklarını yazmak istedim.

Lütfen yorumlarınız aşağıya bırakınız.